Mirzə Əli Möcüz yaradıcılığının tədqiqi və nəşri tarixinə dair

Mirzə Əli Möcüz yaradıcılığının tədqiqi və nəşri tarixinə dair

Məhəmmədəli HÜSEYNİ

1948-ci ildə Mehdi Müctəhidi nəşr etdirdiyi «Ricali-Azərbaycan dər əsri-Məşrutiyyət» adlı kitabında Möcüzə xüsusi yer ayırmışdır. Məqalənin sərlövhəsində şairin «Aşiqi-pərişan» şerindən aşağıdakı beyt verilir:

«Gör al» rəsmdir, bəs «görmə al» nədir,

Əcəb nizam qoyub hökmdarı Tehranın.

Beyti açıqlayan müəllif «gör al» və «görmə al» ifadələrini yanlış olaraq «müstəqim və qeyri-müstəqim maliyyat» kimi izah edir. T.Hacıyevin sözləri ilə desək, şair «öz üslubuna, ideyasına uyğun yeni sözlər və ifadələr yaradır». «Gör al» və «görmə al» da onlardan biridir. Səranə - adambaşına vergi ilə əlaqədar yaranan bu iki ifadənin mənası əsərin özündən məlum olur. Şeirdə deyilir ki, başı bəlalı oğlum heç vətəndə yaşayırmı ki, mən onun səranəsini (dövlətə ödənilən adambaşına vergi) verim. Əgər onu görsən, alarsan!

Şairin məfkurəsi ilə əlaqədar, xüsusilə də onun dinə münasibəti barədə söylənilən ziddiyyətli fikirlər diqqəti daha çox cəlb edir.